مجموعه: بیماری ها و راه درمان

به طور کلی پوست و مو بهترین و راحت‌ترین راه برای شناخت مزاج افراد است

بلغمی مزاج ها از منظر طب اسلامی:
همان طور که میدانید در بدن همگی ما 4 خلط( دم، صفرا، بلغم و سودا) موجود است . هر یک از این اخلاط که میزان شان از حد طبیعی بیش تر شود می گوییم آن خلط غلبه نموده است . غلبه اخلاط مشکلات بسیاری برای بدن ایجاد میکند که این مشکلات می توانند خودشان را در اندام های مختلف به طرق گوناگون نشان دهند. حال می خواهیم بدانیم غلبه بلغم چیست و در هر یک از اندام ما چه مشکلاتی ایجاد می کند؟

بلغم یکی از خلط های چهارگانه( اخلاط اربعه) در طب اخلاطی است. به نظر پزشکان سنتی این خلط طبعی سرد و مرطوب دارد و استفاده زیاد خوراکی های سردی بخش سبب ازدیاد این خلط در بدن میشود .

می دانید غلبه بلغم چیست که تمامی پزشکان طب سنتی از آن حرف میزنند و منعش می کنند؟ غلبه بلغم مشکلی مزاجی است که متأسفانه در بیش تر اشخاص جامعه موجود است . درصورتی که شما هم با وجود اندامی لاغر، شکم بزرگی دارید بدانید که این شکم ناشی از غلبه بلغم است.

افراد بلغمی دچار چاقی شکمی و مقداری هم چاقی از ناحیه پهلو می‌باشند

بلغم چیست و مشخصات بلغمی ها چیست؟

میزان بلغم در انسان سالم یک درصد است و چون سبک تر از سودا و دم است معمولاً حجام در نخستین خونگیری فرد بلغمی شاهد خون شفاف و کم مایه ای است، بلغم مانند کشک یا سفیده تخم مرغ بوده و مربوط به سیستم لنفاوی یا سیستم ایمنی است و از جنس آب و سرد و تر است، اشخاص بلغمی به دلیل سردی این مزاج دارای رنگ پوستی روشن، بور و یا چه بسا پوست سفید و موهای بور یا سفید میباشند.

به طور کلی پوست و مو بهترین و راحت ترین راه برای شناخت مزاج اشخاص است و موی تیره و خشن علامت شخصی با مزاج گرم و موی روشن و نازک( لَخت) علامت شخصی با مزاج سرد است. دم و صفرا گرم هستند، سودا و بلغم سرد هستند. اشخاص بلغمی علاوه بر پوست و موی روشن و شفاف دچار چاقی شکمی و قدری هم چاقی از ناحیه پهلو می باشند که البته با تعدیل بلغم خود و روی آوردن به استفاده موادی که گرم و خشک هستند مانند خرما و زیره و اسپند و… می توانند از چاق شدن مفرط جلوگیری به عمل آورند و با استفاده ماده های مسهل و تخلیه روده و معده از چاقی خود بکاهند.

اشخاص بلغمی اغلب از نفخ معده و سردی سر دل رنج می برند که می توانند با ترک سردی ها و استفاده گرمی جات به سلامت معده و بطور کلی سلامت جسم خود کمک کنند، زیرا بر مبنای طب یونان که طب اسلام هم تا حدودی برگرفته از طب یونان است و قدمتی بالغ بر 4000 سال دارد منشأ تمام بیماریها در معده پنهان است و با تندرستی معده تمام امراضی از بدن دفع خواهد شد.( طب اسلامی، خون+ معده را منشأ تندرستی و بیماری می داند) در منبع های طب اسلامی از یبوست بعنوان یکی از امراض معده به امّ الامراض تعبیر شده، بنابراین یک پزشک ماهر قبل از این که سفارش به حجامت بعنوان درمان خونی داشته باشد به تجویز مسهل و خالی کردن معده بیمار توجه میکند که در منابع طبی، شیوه های قی و تنقیه پیشنهاد شده است.

بلغم یکی از خلط‌های چهارگانه در طب اخلاطی است

غلبه بلغم

زمانی که در فردی خلط بلغم بیشتر شود زبان به رنگ سپیدی می گراید و فرد حس سرما میکند و در موقع غلبه بلغم تمامی یا برخی از حالات زیر هم در فرد دیده میشود :

ترشی دهان
سپیدی بدن
پوست شل و آبدار
زود سفید شدن موها
سردی دست و پا
دیر هضم شدن غذا( توقف زیاد غذا در معده و آروغ زدن ترش)
خواب الودگی و زیاد خوابیدن
جاری شدن آب از دهان در خواب
رقیق بودن آب بینی ( ترشح زیاد بینی)
فراموشی و کند ذهنی
کم حواسی
زیادی دفع ادرار
سستی و ضعف
دفع ادرار با فشار زیاد
ریزش مو زودتر از زمان مقرر
درد معده
قولنج( درد کمر و گردن و شانه ها)
گرفتگی ماهیچه های پشت و گردن
زانو درد و پا درد
بیماری پارکینسون
بیماری پیسی
نقرس (gout)
تنگی نفس
تپش قلب( بالاخص در موقع بلند شدن از خواب)
سرفه زیاد
ضعف مثانه
لک های قهوه ای در چشم

برخی از علایم فوق تند ظاهر شده و برخی دیگر در اثر توجه نکردن به خلط بیشتر و در طولانی مدت بروز میکنند .

پزشکان سنتی علل آن را خوردن غذاها و موادی که مزاج سرد دارند میدانند؛ و برای اصلاح و درمان خوردن گوشت گوسفند و شتر، ادویه جات و گرمی جات و استفاده نکردن سردی جات سفارش میکنند .

 غلبه بلغم باعث سفیدی مو و موجب آرتروز و رماتیسم در اندام‌های تحتانی می‌شود

غذاهای مضر برای بلغمی مزاج ها

غذاهای لبنیات، سرکه، ترشی و لیته، شور، سیب زمینی، عدس، قارچ، گوشت گاو و گوساله، گوشت سفید( برای رماتیسمی ها بد بوده و درد را زیاد می کند)، چای، قهوه، نسکافه، میوه ترش و نرسیده، نارنگی، کیوی، خیار پوست کنده، لیمو شیرین، سوپ جو با زنجبیل روغن نباتی، کره گیاهی، نوشابه، برنج، سوسیس و کالباس و فراورده های این چنینی.

غذاهای مفید برای بلغمی مزاج ها

گوشت( شتر، گوسفند، کبوتر، سار، گنجشک)، ادویه جات( هل – دارچین – زنجبیل – زیره- زعفران – زنیان- سیر- موسیر – خردل)، سبزیجات( کرفس – نعناع – ریحان – جعفری – ترخون – مرزه)، کلم، مارچوبه، نخود، گردو هندی، قدومه شیرازی، کدو حلوایی، لیمو ترش، گندم.

زمستان فصل غلبه بلغم است و استفاده سردی ها مانند سالاد کاهو، الویه و ماست زیان آور بوده و در صورت استفاده، مسلما باید با مسهل خورده شود.

سرد مزاج ها بهتر است همراه غذا ادویه جات، زعفران و یا سرکه شیره استفاده کنند.

زرشک پلو با مرغ، باقالی پلو با ماهی، سالاد الویه و ماکارونی بلغم زا هستند و باید با ادویه جاتی مانند فلفل سیاه، زنجبیل، آویشن یا زعفران استفاده شوند.

تند غذا خوردن موجب تولید بلغم و سودای زیان آور میشود ، خوابیدن بعد از غذا باعث افزایش بلغم میشود . وعده ناهار و به ویژه خوابیدن بعد از آن سبب افزایش بلغم میشود .

غلبه بلغم سبب سپیدی مو و موجب آرتروز و رماتیسم در اندام های تحتانی میشود ، افراط در استفاده سردی ها موجب چاقی، کند ذهنی و کاهش اعتماد به نفس و ترس میشود .

غلبه بلغم باعث درد عضلات می‌شود و در گوش هم موجب خستگی زودرس می‌شود 

غلبه بلغم در اندام

چرخش چشم از بلغم است و درصورتی که بلغم داخل چشم بلور شود کم بینایی به وجود میاید . درصورتی که بلغم در بینی زیاد شود اختلال در بویایی پدید میاید . بلغم لزج هر وقت بر پوست بیفتد بیماری برص به وجود می‌اید . همان طور که ناراحتی مو و پوست را سفید میکند و موجب برص میشود .

غلبه بلغم سبب ایجاد عرق سرد میشود . پوست نرم، تعریق سرد زیاد، کف دست و پا مرطوب، خواب زیاد، پف اندام و صورت، خستگی زودرس، اذیت شدن در سرما و پنهان بودن رگ ها از دیگر علامت های غلبه بلغم است.

غلبه بلغم سبب درد عضلات میشود و در گوش هم موجب خستگی زودرس میشود و گوش گاهی دچار درد های مقطعی میشود . گاهی کمردرد، گاهی پادرد، گاهی زانودرد. زیرا حضور بلغم مقطعی است و بلغم خلطی در جریان است.

درصورتی که بلغم در روده غلبه کند موجب دفع بی اختیار میشود . حالتی که بیش تر در پیری پیش میاید . در این وضعیت فرد نخست گاز دفع میکند درصورتی که بدتر شود دچار یبوست سردی میشود که چاره اش صرفا سالاد با آلوئه ورا است. بدتر از این اسهال سرد است. اسهالی که آن هم همراه با گاز است. معمولاً این بیماری اسهال ها عفونی میشوند . بالاتر از تمامی این ها اسهال وبایی است که در آن بدن می خواهد فضولات را سریع بیرون بدهد. درصورتی که این سردی در مثانه باشد بی اختیاری ادرار پدید میاید و فرد زیاد به دستشویی میرود یا در گریه ها و خنده های شدید امکان دارد ادرار کند.

سردی در اندام جنسی موجب احتلام زیاد میشود و فرد تراوش های جنسی بی اختیار دارد. درصورتی که سردی از این هم بیش تر شود فرد دچار زودارضایی میشود . بالاتر از تمامی سوزش جنسی مستمر و لاغری عضلانی( افت عضلات) یا آتروفی است. در زنان هم افتادگی سینه علامت غلبه بلغم است. همین‌ طور که غلبه بلغم پیش برود رحم شان هم سرد میشود و در پایان می تواند منجر به ناباروری شود.

 
آب بیش ترین جا را در بدن اشغال میکند و بیش تر بدن ما از آب است، در خاک رخنه میکند و حرکتی رو به پائین دارد. برای همین یک فرد بلغمی مزاج یا شخصی با غلبه بلغم دائم در خاطره های گذشته سیر میکند و از آنجایی که آب به جا های ریز هم نفوذ میکند این فرد ریزبین هم است. درصورتی که بلغم در مفصل ها بی اندازه متعارف شد ورم و در نتیجه آرتروز به وجود می آید . به عنوان مثال آرتروز گردن که با ورم همراه است و در سن 35 سالگی معمولاً بروز میکند .

درصورتی که سردی در ستون فقرات بروز کند رماتیسم به وجود می‌اید . رماتیسم در اثر رطوبت زیاد و سردی به وجود می‌اید و درصورتی که مفصل ها خشک شوند ساییدگی به وجود می‌اید .

درصورتی که در سیستم گوارش غلبه بلغم داشته باشیم اشتها زیاد شده و شکم بزرگ میشود . در چنین مواردی درمان باید بسیار آهسته پیش برود.

درصورتی که سردی در معده زیاد شود نخست خود را به شکل آروغ زدن نشان میدهد ، بعد دیر هضم کردن غذا، بعد نفخ شکم و نهایتا استفراغ. زیرا بلغم در معده بیش از حد اش شده و غذا اصلاً هضم نمی شود، بدین ترتیب این غذا در معده تولید گاز میکند و علامتش هم بوی بد دهان است. درصورتی که کودکی معده اش سرد شده باشد با عصاره انگور می توان معده اش را گرم کرد. اصلاً این سردی در معده چه بسا در تکلم کودک هم اختلال ایجاد میکند .

گردآوری:بخش سلامت بیتوته